۱۳۹۲ اردیبهشت ۲۸, شنبه

آشنایی با روستاها و شهرهای اطراف شاهین شهر اصفهان: روستای جهاد آباد "چاله سیاه"


شهرستان شاهين شهر و ميمه، از شمال به استان مركزي، از شرق به شهرستان هاي كاشان، نطنز و برخوار، از جنوب به اصفهان و از غرب به شهرستان هاي نجف آباد و خميني شهر و گلپايگان محدود است. اين شهرستان داراي دو بخش شامل بخش مركزي و بخش ميمه و 6 شهر به نام هاي: شاهين شهر، گز ، ميمه، وزوان، لاي بيد، گرگاب و 19 روستا به نام هاي ازان، زياد آباد، حسن رباط، لوشاب،‌موته، ونداده، خسروآباد، سعيد آباد، قاسم آباد، چغاده، مراوند، رباط آغا كمال، باغميران، سه، كلهرود، دهلر، بيدشك، مورچه خورت و جهاد آباد مي باشد و شهرستان برخوار نيز  از غرب به مورچه خورت، از شمال به ارتفاعات شمالي بخش برخوار (مرز اردستان) از جنوب به اصفهان-تهران و از شرق به سگزي و كوهپايه محدود مي شود. اين شهرستان داراي 7 شهر به نام هاي دولت آباد، حبيب آباد، كمشچه، خورزوق، دستگرد، سين، شاهپورآباد و 7 روستا به نام هاي: علي آباد ملاعلي، مَرغ، دبني، محسن آباد، علي آبادچي، پروانه، شورچه و شورآباد مي باشد.

 دو شهرستان شاهین شهر و میمه / برخوار که شامل شاهین شهربا بیش از 160 هزار نفر جمعیت به همراه13  شهر کوچکتر و 25 روستا می باشد که عبارتند از
  شهرها و روستاهای موته، لای بید، حسن رباط، ازان، زیادآباد، میمه، وزوان، مراوند، چغاده، ونداده، خسروآباد، سعیدآباد، قاسم آباد، سه، دهلر، بیدشک، کلهرود، باغمیران، جهادآباد، مورچه خورت، حاجی آباد، شاهین شهر، گرگاب، گز برخوار، سین، دستگرد، خورزوق، اسلام آباد، دلیگان، دولت آباد، کربکند، لودریچه، زمان آباد، محسن آباد، شاپورآباد، حبیب آباد، علی آباد ملا علی، کمچشه،علی آباد چی، پروانه، مرغ، دنبی، شورچه و شور آباد می باشد.

 روستای جهاد آباد "چاله سیاه"

 از روستاهای توابع بخش مرکزی در غرب شاهین شهر و با فاصله 15 کیلوکتری آن و در کنار آزاد راه غرب تهران - اصفهان روستای جهاد آباد ( چاه سیاه یا همان چاله سیاه ) است. از آثار تاریخی بجا مانده این روستا ,کاروانسرای عباسی معروف به کاروانسرای شیخ علی زنگنه است که در زمان شاه سلیمان صفوی بنا شده است که محلی برای استراحت کاروانهایی که در مسیر شمال غرب برای زیارت عتبات عالیات به سمت عراق حرکت می کردند، مورد استفاده قرار می گرفته است .
کاروانسرای تاریخی شیخ علی خان از بنا های شیخ علی خان زنگنه  وزیر اعظم ایران در زمان سلطنت شاه سلیمان صفوی می باشد. این کاروانسرا در مسیر شاهراه اصفهان به ولایات غرب ساخته شده است و با حریم خود بالغ بر 14000  متر مربع وسعت دارد و  یکی از شاهکارهای کم نظیر هنر معماری عهد صفوی است و در ردیف سراهای تاریخی آن زمان مانند سرای تاریخی مهیار و گز محسوب میشود.  درب این سرا به طرف جنوب باز می شود و میدان وسیعی در جلو آن وجود دارد.  سر در آن در دو طبقه و شامل ایوان های بالایی و پایینی  با جرز ها و پشت بغل های نما سازی است. و در طرفین  آن دو قطعه سنگ نفیس نصب شده که بر روی یکی  زمان و بانی سرا و نام پادشاه وقت  حجاری شده و بر روی سنگ دیگر ماده تاریخ بنا در دو بیت شعر آورده شده است (1098 )  د رگوشه سمت راست این بنا  نام معمار و بنای ساختمان این چنین معرفی شده است: «عمل استاد طاهر ولد استاد رضا  الاصفهانی»؛ در دالان ورودی  مکانی نسبتا وسیع با گنبد بسیار رفیع آجری  وجود دارد  و در دو گوشه شرق کاروانسرا  دو گنبد  وسیع و بزرگ  دیگر  برپاست و در زاویه های  غرب آن  دو  خلوت  با اتاق های زیادی در بر دارد و در داخل و خارج  آن دارای ازاره های سنگی  می باشد  که امروزه به مرور زمان شکسته و فرو ریخته است. شیخ علی خان به سال 1101 ق  وفات یافت.  شیخ از صدر اعظم های نامی و معروف عهد صفویه  است. وی مصدر خدمات بزرگ در امور کشوروبانی بناهای خیر بود. علاوه بر سرای فوق مسجدی بسیار زیبا در کوی تلواسکان نزدیک قلعه تبرک  (1100  ه ق)  و حمامی نزدیک این مسجد  نیز بنا کرد.  همچنین در این محل خانه و باغ و بازاری نیز وجود داشته که متاسفانه اکنون اثری از آن باقی نمانده است. اما در جنوب قلعه تبرک محلی به نام باغ شیخ علی خان  هنوز معروف است. اهالی روستا در قدیم بهنگام بروز بلایای طبیعی نظیر سیل و... از این مکان بعنوان پناهگاه استفاده می نمودند.
ازدیگرمناطق گردشگری می توان به وجود باغات اطراف، برج، حمام قدیم واقع در خود روستا، منطقه حفاظت شده قمیشلو، چشمه های کوهستانی، آغل های زیرزمینی موسوم به کنده، تپه های ماهوری و آبشار در کوههای موسوم به زندانی در جنوب شرق روستا اشاره نمود.


به لحاظ سیاسی و مذهبی مانند مردم نجف آباد تحت تاثیر آیت الله حسینعلی منتظری و پدر ایشان حاج علی منتظری بودند. فامیلی اکثر جهادآبادی ها خسروی است .
تا قبل از انقلاب 1357 عمده مردم روستا چاله سیاه به کار دامداری و کشاورزی مشغول بودند و امروزه همه شغلی دارند از استاد دانشگاه تا قاضی و صنعتگر و کارمند اداری و.........چراکه بعد از انقلاب روستاها یکی از پایگاه های اصلی طرفداران حکومت اسلامی شدند و روستای چاله سیاه که بعد از انقلاب جهاد آباد نامیده شد از این امر مستثنی نبودند و جوانان آن به سپاه پاسداران و بسیج ملحق و راهی جبهه جنگ 8 ساله نیز شدند و در این راه کشته نیز دادند.
جمعیت این روستا حدود 1600 نفر متشکل از300 خانوار است، نژاد اکثر اهالی این روستا بختیاری هفت لنگ می باشد و گویش محلی آنها همان گویش بختیاری است.

جغرافیای طبیعی اطراف این روستا ترکیبی از تپه های ماهور، دشت، دریاچه خشک شده، و کوه می باشد؛ که تپه های ماهور در شرق و شمال شرق این روستا و کوهها در قسمت غربی و جنوب غربی با فاصله حدود 8 کیلومتر از روستا قرار دارند. در قسمت شمالی شمال غربی و غربی روستا آثاری از یک دریاچه خشک شده وجوددارد.آب و هوای روستا گرم  و خشک و جنس خاک آن بیشتر شنی است. یک رشته قنات ازدامنه کوههای واقع درجنوب روستاازقدیم الایام توسط پیشینیان حفرشده که هم اکنون آب آن برای مصارف کشاورزی درروستامورداستفاده قرار میگیرد.
برخی ازانواع گیاهان دردشتهای اطراف روستاودامنه کوههامی رویدکه بعضاًبرای مصارف دام وبرخی مورداستفاده اهالی قرارمی گیرد؛ مثل:ریواس،گون، کما، کتیرا  و... .
ترکیبی از انواع حیوانات وحشی نظیر:گرگ،گله های آهو، کفتار، خرگوش، روباه، شغال و برخی پرندگان نظیر: کبک وکبوتر در کوهها و دشت های اطراف وجود دارد بطوریکه یکی از مهمترین مناطق حفاظت شده ی محیط زیست کشور به نام منطقه ی حفاظتی قمیشلو در غرب روستا وجود دارد.
 پناهگاه حيات وحش قميشلو : "در شمال غربي اصفهان در فاصله 25 كيلومتري اصفهان و 15 كيلومتري شهر تيران و در محدوده جغرافياييE5127 تا E5100 و عرض جغرافيايي N3305 تا N3243 واقع است. اين منطقه از غرب به روستاهاي حسين آباد و تندران، از شرق به جهاد آباد و روستاهاي دو شهر دهق و علويجه و از سمت جنوب به دربند و از شمال به جاده آسفالته اصفهان ـ علويجه منتهي مي‌گردد. پناهگاه حيات وحش قميشلو داراي آب و هواي معتدل متمايل به گرم بوده و در منطقه‌اي نيمه صحرايي واقع گرديده است. 
 پناهگاه حيات وحش قميشلو در زمان قاجاريه يكي از بهترين شكارگاههاي اصفهان بوده كه مسعود ميرزا پسر بزرگ ناصرالدين شاه و حاكم اصفهان (ظل السلطان) در اين منطقه به شكار مي‌پرداختند اين منطقه زيستگاه مناسبي براي قوچ و ميش نژاد اصفهان ( Ovis orientalis esfahanica ) مي‌باشد علاوه بر اين گونه، گونه‌هاي با ارزش گياهي و جانوري در اين منطقه وجود دارد. در سال 1343 كانون شكار و صيد منطقه‌اي با وسعت 37 هزار هكتار را از شاهزاده‌هاي قاجاريه خريداري و به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام كرد در سال 1350 شورايعالي شكارباني و نظارت بر صيد همان مساحت 37 هزار هكتار را كه مشتمل بر سه منطقه امن بود به عنوان پناهگاه حيات وحش تصويب نمود در سال 1374 وسعت اين منطقه به 85750 هكتار افزايش يافت كه محدوده آن بر اساس مصوبه و نقشه دقيقاً تعيين گرديده است.
 جاده اصفهان ـ تهران پس از عبور از پل شاهين شهر به سمت جاده جهادآباد و پس از خروج از جهاد آباد در امتداد جاده شوسه شاه‌ماهور.
جاده اصفهان ـ تيران و جاده شهداي آن شهر و در امتداد آن تا دربند تيران، ورودي ديگري به پناهگاه است.
 عرصه‌هاي طبيعي قميشلو را دشتها، كوهها و تپه ماهورهاي متعددي تشكيل مي‌دهد مهمترين ارتفاعات منطقه عمركوه، موستان، زنگاري، دم زرد، اتابكي، دربند، كپه پلنگ و دم دراز مي‌باشد.
 بيش از 45 منبع طبيعي و احداثي آب شرب انساني، حيات وحش و كشاورزي در محدوده پناهگاه وجود دارد كه از منابع مختلف چاه، قنات و چشمه تأمين مي‌گردد. از مهمترين منابع آبي مي‌توان به چشمه كرالياس چشمه كهوك، چشمه موشي، چشمه سنجد ، چاه محمودي و چاه خرسك اشاره كرد.

مناطق امن پناهگاه حيات وحش قميشلو:
در حال حاضر پناهگاه داراي سه منطقه امن با مشخصات زير است.
منطقه امن كرالياس داراي وسعتي معادل 4712 هكتار كه زيستگاه مطلوب قوچ و ميش است.
منطقه امن زلول و لاسميان با وسعت 3102 هكتار.
منطقه امن سلاخي و كهوك با وسعت 2100 هكتار.
در حال حاضر مطالعاتي در خصوص افزايش سطح مناطق امن و تبديل آنها به پارك ملي در حال انجام است.

حيات وحش جانوري

پستانداران

قوچ و ميش اصفهاني به عنوان گونه غالب منطقه. آهوي ايراني، كل و بز، گرگ، شغال، روباه، كفتار، گوركن راه‌راه، كاراكال، پلنگ، تشي، خرگوش، موش، جربيل.

پرندگان

قرقي، سارگپه، عقاب طلايي، كركس، دال، بالابان، شاهين، دليجه، تيهو، كبك، كبوتر چاهي، فاخته، قمري، سبزقبا، جغد كوچك، زنبور خورك، هدهد، هوبره (غير بومي يا مهاجر) و تعدادي پرندگان ريزجثه و گنجشك سانان .

خزندگان

لاك پشت خشكي، آگاما، انواعي از جكوها و مارهاي سمي و غير سمي.

گياهان پناهگاه حيات وحش قميشلو:

در پناهگاه حيات وحش قميشلو حدود 350 گونه گياه شناسايي شده كه مربوط به 216 جنس و 62 تيره گياهي بوده و گونه‌هاي غالب آن را آرتميزيا و آستراگالوس تشكيل مي‌دهد. در مناطق امن به علت جلوگيري از چراي مفرط دامها و قرق، گونه‌هاي خوش خوراك رويش فوق‌العاده داشته و سطح بيشتري از مراتع را پوشانيده است.. گياهان منطقه از لحاظ دارويي و صنعتي داراي اهميت زيادي هستند.
 
پوشش گياهي
پناهگاه حيات وحش قميشلو در منطقه استپي از ناحيه بزرگ رويشي ايران و توراني قرار داشته و بوته زارهاي منطقه نشان دهنده  سيماي  كلي  جامعه  مناطق استپي يعني  Ar Temisia – Astragalus  مي باشد طبق آخرين طرح تحقيقاتي انجام شده در منطقه371 گونه گياهي متعلق به 244 جنس و 63 تیره گزارش شده است. بزرگترين تيره ،تیره کاسنی با 33 جنس و 44 گونه مي باشد.(برای خواندن کامل اطلاعات حیات وحش قميشلو اینجا کلیک کنید.)"

 همچنین چشمه های آب فراوانی در کوههای اطراف نظیر: چشمه بژن،کریلیاس،کَوَک و... وجود دارد که مورد استفاده  حیوانات وحشی و گله های دام قرار می گیرد.
در منطفه ی شمالی این روستا مجموعه چاههای کشاورزی موسوم به یاقوت آباد واقع است.

جمعیت این روستا حدود 1600 نفر متشکل از300 خانوار است، نژاد اکثر اهالی این روستا بختیاری هفت لنگ می باشد و گویش محلی آنها همان گویش بختیاری است.در سالهای اخیر به دلیل بروز خشکسالی و مسئله ی تحصیل و تغییر سبک زندگی شاهد مهاجرت عده ای از اهالی روستا به شهرهای شاهین شهر،اصفهان و تهران بوده ایم.
این روستاهم اکنون دارای یک شورای سه نفره، دهیاری، دومسجد و دومدرسه می باشد.


در شمال روستا یک معدن شن، در شمال شرق یک معدن شیل ودر اطراف آن علاوه برقنات، سه حلقه چاه کشاورزی وجود دارد. تعداد قابل توجهی از اهالی روستا به شغل کشاورزی، دامپروری و باغداری مشغولند که عمدتاً پیرمردان و سالخوردگان وتعداد معدودی ازجوانان هستند.
کشت غالب آنها گندم و جو در زمینه زراعت، درخت انار در زمینه باغداری و پرورش گوسفند و بز در زمینه دامداری است. عده ای دیگر از اهالی که بیشتر جوانان هستند در واحدهای صنعتی وکارخانجات بیرون از روستا مشغول به کارمی باشند. همچنین یک واحد کارخانه تولید قارچ در روستا مشغول به کار است که بخشی ازکارگران آن زنان هستند. در این روستا زنان بیشتر به خانه داری و قالیبافی مشغول می باشند.
در سالهای اخیر با احداث اتوبان  حاج احمد کاظمی شاهد تأثیرخاصی بر اقتصاد روستا و افزایش قیمت اراضی اطراف روستا بوده ایم که تعداد قابل توجهی از اهالی روستا در پمپ بنزینها و عوارضی این اتوبان مشغول به کارند. 

پای نوشت : منابع مورد استفاده در این نوشته
http://drsaadi.blogfa.com
سایت زنده رود
 http://jahadabad.persianblog.ir/
وبلاگ خبررسان
به همراه اطلاعات وبلاگ نویسان شاهین شهر پلیتیک